Restrictie enzymen

Het knippen van DNA gebeurt met behulp van restrictie enzymen. Deze restrictie enzymen zijn afkomstig van bacteriën en kunnen een DNA molecuul op bepaalde plaatsen splitsen. Restrictie enzymen herkennen een bepaalde base volgorde in het DNA. Er bestaan verschillende typen restrictie enzymen en die kunnen allemaal een andere volgorde herkennen.

Een restrictie enzym grijpt een DNA molecuul dus aan op plaatsen waar zich een voor hem specifieke volgorde van ongeveer 5 stikstof basen bevindt. Bij de meeste restrictie enzymen zijn die aangrijpingspunten in beide ketens van een DNA molecuul elkaars spiegelbeeld. De enzymen splitsen een DNA molecuul in fragmenten, die aan beide uiteinden enkelvoudige nucleotideketens hebben (stickey ends). De uiteinden zijn complementair en identiek. Zelfs als twee compleet verschillende DNA moleculen, die afkomstig zijn van organismen van verschillende soorten, onder invloed van hetzelfde restrictie enzym zijn gesplitst, zijn de uiteinden van de fragmenten dus altijd complementair en identiek. Door de complementaire uiteinden zijn de DNA fragmenten gemakkelijk te combineren. Onder invloed van het enzym DNA ligase verbinden DNA fragmenten zich met elkaar. Zo kan bijvoorbeeld recombinant DNA ontstaan van een koe en een mens, zoals bij stier Herman is gebeurd. Hij is nu een transgeen organisme.

Zo is de soja resistent gemaakt door de inbouw van een variant van het EPSP synthasegen. Deze variant van EPSP synthase is ongevoelig voor het bestrijdingsmiddel RoundUp. Het benodigde gen is afkomstig van de bodembacterie Agrobacterium CP4. Daarnaast heeft de gemanipuleerde soja een promotor sequentie van het bloemkoolmozaikvirus dat zorgt voor een hoge expressie van EPSP synthase. Er is ook een gen uit petunia gebruikt dat voor de juiste lokalisatie van het enzym zorgt.

In dit onderdeel ga je één experiment uitvoeren. Je gaat restrictie-enzymen gebruiken bij een onderzoek van een misdrijf.

In dit document vind je meer informatie over restrictie enzymen.