vacuole

Een vacuole is een, door een membraan omgeven, ruimte in de cel waarbinnen vocht ligt opgeslagen met allerlei opgeloste stoffen zoals reservestoffen, kleurstoffen en afvalstoffen.

Bouw:

• Een vacuole is een met vocht gevuld blaasje, dat omgeven is door een vacuolemembraan (tonoplast) en dat zich in het cytoplasma van een cel bevindt.

• Dierlijke cellen bevatten vaak geen of weinig kleine vacuolen (alleen enkele eencellige diertjes, zoals een pantoffeldiertje).

• Plantaardige cellen bevatten daarentegen meerdere kleine vacuolen. Deze vacuolen nemen water op en verenigen zich later tot één grote vacuole. Door het vergroten van de vacuolen wordt de cel uitgerekt, dat heet celstrekking.
  
  • Jonge plantencellen bevatten meerdere vacuolen.
    
  • Bij oudere plantencellen zijn de vacuolen vaak samengevoegd tot één grote vacuole.

Functies:

• De belangrijkste en meest algemene functie is de opslag van het vacuolevocht. Het vacuolevocht bestaat uit water met daarin opgeloste of gekristalliseerde stoffen. Het bevat onder andere reservestoffen, kleurstoffen, hulpstoffen, afvalstoffen en opgeloste suikers.
• Daarnaast worden er in de vacuole ook stoffen afgebroken.
• Vacuolen kunnen ook een teveel aan zouten opslaan, wanneer daar te veel van is in het cytoplasma.
• Bovendien kunnen vacuolen ook een rol spelen in de afweer van de plant tegen herbivoren (planteneters). In sommige vacuolen worden ook speciale toxische verbindingen opgeslagen die vrijkomen wanneer de plantencellen opengebroken worden. Deze kunnen toxisch of irriterend zijn voor de planteneter en hierdoor verdere vraat aan de plant verhinderen.

• Ook spelen vacuolen in plantencellen een belangrijke rol bij de osmotische regulatie, wat zorgt voor de stevigheid van de cel. De plantaardige cel is veel steviger dan de dierlijke cel. Vacuolen die goed gevuld zijn, zorgen ook voor een hoge turgordruk.