Schematisch overzicht van het parasympathische zenuwstelsel

Het parasympathische zenuwstelsel is het deel van het autonome zenuwstelsel dat de organen zodanig beïnvloedt dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen. Het heeft hiermee een tegengestelde functie aan het andere deel van het autonome zenuwstelsel, het orthosympathische zenuwstelsel.

Anatomie[bewerken]

De zenuwbanen van het parasympathische zenuwstelsel beginnen in twee segmenten van het ruggenmerg. Het bovenste segment bevindt zich in de hersenstam. Drie hersenzenuwen (III, VII en IX) bedienen hier respectievelijk de oogspieren, traan- en speekselklieren. Vertakkingen van de nervus vagus (N. X) lopen naar het hart, de bronchiën in de longen, het maag-darmstelsel en de urineleider. Het tweede segment bevindt zich onderaan het ruggenmerg, in het heiligbeen. Hier ontspringt de zenuw voor beheersing van urineblaas, delen van de dikke darm en de genitaliën.^[1]

Functie[bewerken]

Het parasympathische deel bevordert de assimilatie. Bij assimilatie worden de organische stoffen gevormd waaruit het lichaam bestaat. Het andere deel van het autonome zenuwstelsel is het orthosympathische zenuwstelsel, dat het lichaam voorbereidt op de vecht-of-vluchtreactie.

De signaaloverdracht verloopt in het parasympathische zenuwstelsel via ganglia. Deze liggen, in tegenstelling tot in het orthosympathische deel van het autonome zenuwstelsel, in de buurt van of zelfs binnen het reagerend orgaan. De verhouding tussen het aantal pre- en postgangliaire zenuwvezels is ongeveer 1:1.^[bron?] Dit wijst op een meer specifieke werking dan bij het orthosympathische zenuwstelsel het geval is. Communicatie tussen de zenuwcellen vindt plaats met behulp van de neurotransmitter acetylcholine. In de zenuwbanen tussen het ruggenmerg en de grensstrengen van het autonome zenuwstelsel, bevat het parasympathische zenuwstelsel zogenaamde nicotinerge acetylcholinereceptoren. Tussen de grensstrengen en de eindorganen bevat het een ander soort receptoren, de zogenaamde muscarinerge acetylcholinereceptoren.^[1]

Het parasympathische zenuwstelsel zorgt onder andere voor een grotere productie van spijsverteringssappen, een snellere darmbeweging, verwijding van de bloedvaten naar het spijsverteringsstelsel en een snellere nierwerking. Het verlaagt onder andere de hartslagfrequentie en ademfrequentie.

Zie ook[bewerken]

• Orthosympathisch zenuwstelsel